طب سنتی در قدیم تنها روش درمان بیماری ها بوده است. با پیشرفت پزشکی و تبدیل شدن آن به یک رشته تحصیلی و همچنین پیشرفت رشته داروسازی و تبدیل آن به یک صنعت پر درآمد برای شرکت های داروسازی و پزشکان، رفته رفته طب سنتی کمرنگ و کمرنگتر شد، تا جایی که تا چندین سال قبل دیگر جامعه پزشکی نوین به هیچ عنوان طب سنتی را به عنوان روش معالجه و درمان قبول نداشتند.
تا اینکه در چندین سال اخیر با معرفی طب سنتی به عنوان علم و روش معالجه توسط برخی از پزشکان و حکما دوباره رویکردها نسبت به آن مثبت گردید.
پزشکان و حکمای بزرگی در این عرصه درخشیدند و آرام آرام طب سنتی جای خود را در پزشکی باز پس گرفت و با تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رشته تحصیلی با همین نام در برخی از دانشگاه های علوم پزشکی تاسیس گردید. در همان زمان هم که طب سنتی در سایه طب نوین در حال فراموشی بود طبیبان و حکمای زیادی در این راه تلاش های زیادی کردند تا نگذارند به طور کامل این تخصص از بین بروند.
طب سنتی شامل پیشگیری، تشخیص و درمان در تمامی بیماری های جسمی، ذهنی یا ناهنجاری های رفتاری و اجتماعی می باشد. طب سنتی امروزه علاقه مندان و طرفداران زیادی دارد و پاسخگوی بسیاری از درمان بیماری هاست.
یکی از دلایلی که افراد زیادی به سمت درمان با طب سنتی و مراجعه به پزشکان و طبیبان متخصص طب سنتی تمایل پیدا کرده اند، سازگاری بیشتر روش های درمان و داروهای طب سنتی با طبیعت بدن انسان و عدم و یا کم بودن وجود عوارض ناشی از مصرف داروها و روش های درمان به سبک طب سنتی می باشد.
برخی از مخالفان روش معالجه و درمان به سبک طب سنتی بر این عقیده بودند که این طب به تنهایی نمی تواند باعث درمان کامل بیماری ها شود و با ارفاق عقیده داشتند که به عنوان طب کمکی در کنار طب نوین می توان به آن نگاه کرد.
به همین دلیل بعد از کشمکش های بسیار، بنا به نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مقرر گردید رشته تحصیلی طب سنتی به عنوان تخصص در دانشگاه های علوم پزشکی تعریف شود، یعنی برای تحصیل در این رشته باید ابتدا مدرک پزشکی عمومی یا تخصص بالینی گرفته و سپس وارد این رشته شوید.
به همین دلیل است اگر شما در دوره های آموزشگاه های خصوصی و برخی از کلاس های حکما و طبیبان طب سنتی شرکت کنید ولو اینکه به شما گواهی پایان دوره هم داده شود، مجوز طبابت نخواهید داشت. این دوره ها برای افزایش اطلاعات شما در زمینه طب سنتی و اصلاح روش زندگیتان بسیار مفید می باشند ولی تاییدی برای تاسیس مطب و مجوزی برای طبابت نمی باشد.
چهار رشته تحصیلی طب سنتی
طبق آیین نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فقط زمانی شما مجوز تاسیس مطب و طبابت خواهید داشت که ابتدا ۷ سال پزشکی عمومی بخوانید و بعد از دریافت مدرک دکترای عمومی، به عنوان رشته تخصص برای ادامه تحصیل رشته طب سنتی را انتخاب کنید.
در دانشگاه های علوم پزشکی همانگونه که هم رشته پزشکی داریم و هم رشته داروسازی، در دوره تخصص طب سنتی دوره دکتری تخصصی رشته طب ایرانی و دوره دکتری تخصصی رشته داروسازی سنتی و رشته اخلاق پزشکی تعریف شده است.
علاوه بر آن ها دو رشته تاریخ علوم پزشکی و رشته طب سنتی چینی و مکمل نیز از رشته های مربوط به آن می باشند که راحت ترین رشته برای ورود و ادامه تحصیل رشته تاریخ علوم پزشکیست که در مقطع کارشناسی ارشد ارائه می شود و با داشتن مدرک کارشناسی در هر رشته ای می توانید با آزمون کارشناسی ارشد وارد این رشته شوید. از این رشته می توان به عنوان ترکیب رشته های داروسازی سنتی، طب ایرانی و اخلاق پزشکی یاد کرد.
اگر می خواهید در رشته های نزدیک به طب سنتی وارد بازار کار شوید و امکان ادامه تحصیل در رشته های پزشکی و ادامه تحصیل در رشته تحصیلی طب سنتی یا داروسازی سنتی را ندارید می توانید از طریق دو مرکز دانشکده های طب ایرانی و انجمن های علمی طب سنتی ایران که دارای اعتبار هستند در بازار کار مربوط به طب سنتی مانند عطاری ها و کلینیک های طب سنتی به عنوان دستیار مشغول به کار شوید ولی باز هم مجاز به تاسیس مطب و طبابت نیستید.
دانشگاه هایی که رشته های تخصص طب سنتی در آن ها تدریس می شود
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه شاهد
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی استان فارس
- دانشکده علوم پزشکی اصفهان
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بابل
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زنجان
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اهواز
- دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم
دروسی که در دوره تخصص طب سنتی تدریس می شوند
این دروس عبارتند از:
- کلیات و امور طبیعیه
- اسباب و علل و دلایل و علامات ۱ (نظری)
- مفردات و قرابادین ۱ (نظری)
- صرف و نحو و قرائت متون عربی پزشکی
- قرائت، تفسیر و تصحیح متون فارسی
- سیستم اطلاع رسانی پزشکی
- مفردات و قرابادین ۲ (عملی)
- اسباب و علل و دلایل و علامات ۲ (عملی)
- تدابیر حفظ الصحه و اصول پیشگیری
- اخلاق، حقوق و فقه پزشکی
- اصول مبانی درمان شناسی ۱
- روش تحقیق در پزشکی کلاسیک و سنتی
- اعمال یداوی و جراحی صغیر (نظری)
- اعمال یداوی و جراحی صغیر (عملی)
- تغذیه اختصاصی
- کارورزی دوره ۱
- نیمسال چهارم
- اصول و مبانی درمان شناسی ۲
- مباحث جامع پزشکی ایرانی – اسلامی
- اصول منطق و کاربرد آن در پزشکی
- فوریتها و شیوه های نوین تشخیص و درمان بیماریها در پزشکی کلاسیک
- کارورزی دوره ۲
- بعد از آزمون جامع
- پایان نامه
برخی دروس هم به عنوان جبرانی در این رشته ها تدریس می شوند مانند:
- طب مکمل و فولکلور
- سیستم های اطلاع رسانی پزشکی
- اخلاق، حقوق و فقه پزشکی
- تاریخ تحلیل پزشکی
- روش تحقیق در پزشکی کلاسیک و سنتی
- ماساژ درمانی
- قرائت، تفسیر و تصحیح متون فارسی پزشکی
- اصول منطق و کاربرد آن در پزشکی
- تدابیر حفظ الصحه و اصول پیشگیری
- شیوه های نوین آموزش و اصول مهارت های رفتاری در پزشکی
- آموزه های اسلامی در پزشکی
- مدیریت و پژوهش های چندگانه اجتماعی در پزشکی
- کتاب شناسی و اصول تصحیح متون پزشکی
- طب سنتی به عنوان مکمل طب جدید
- بررسی تطبیقی مکاتب پزشکی دوران تمدن اسلامی
- کاربرد فناوری نوین در طب سنتی
- تغذیه اختصاصی و شیوه های تهیه غذاهای ویژه
- طب روحانی، هیپنوتیزم و درمان های روانی
طب سنتی در قدیم تنها روش درمان بیماری ها بوده است. با پیشرفت پزشکی و تبدیل شدن آن به یک رشته تحصیلی و همچنین پیشرفت رشته داروسازی و تبدیل آن به یک صنعت پر درآمد برای شرکت های داروسازی و پزشکان، رفته رفته طب سنتی کمرنگ و کمرنگتر شد، تا جایی که تا چندین سال قبل دیگر جامعه پزشکی نوین به هیچ عنوان طب سنتی را به عنوان روش معالجه و درمان قبول نداشتند.
تا اینکه در چندین سال اخیر با معرفی طب سنتی به عنوان علم و روش معالجه توسط برخی از پزشکان و حکما دوباره رویکردها نسبت به آن مثبت گردید.
پزشکان و حکمای بزرگی در این عرصه درخشیدند و آرام آرام طب سنتی جای خود را در پزشکی باز پس گرفت و با تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رشته تحصیلی با همین نام در برخی از دانشگاه های علوم پزشکی تاسیس گردید. در همان زمان هم که طب سنتی در سایه طب نوین در حال فراموشی بود طبیبان و حکمای زیادی در این راه تلاش های زیادی کردند تا نگذارند به طور کامل این تخصص از بین بروند.